Cận thị có di truyền không? Cận thị ảnh hưởng đến đời sau như thế nào? Đây là một câu hỏi mà các cặp vợ chồng bị cận thị thường hay quan tâm đến. Hôm nay, Meosuckhoe.com sẽ giới thiệu cho mọi người bệnh cận thị, dấu hiệu của bệnh cận thị, và Cận thị có di truyền hay không?
Cận thị là gì?
Cận thị hay là một bệnh lý về mắt khiến tầm nhìn xa bị mờ. Nhiều bậc cha mẹ bị cận thi lo lắng vấn đề cận thị có di truyền không và khả năng di truyền cho thế hệ sau là bao nhiêu. Những vấn đề này sẽ được giải đáp dưới đây.
Dấu hiệu của cận thị nhẹ
Người cận nhẹ thường không có triệu chứng điển hình và thường bị nhầm sang loại cận thị giả. Vì vậy bạn cần chú ý theo dõi những thay đổi dưới đây vì chúng là dấu hiệu bị cận nhẹ:
-
Nhìn xa mờ, nhìn gần rõ hơn;
-
Ban đêm và ở nơi có ánh sáng kém thị lực bị giảm rõ rệt;
-
Mắt đặc biệt nhạy cảm với ánh sáng mạnh;
-
Thường xuyên dụi mắt, chảy nước mắt và phải nheo mắt khi nhìn xa, nhất là sau khi đọc sách, nhìn vào màn hình điện thoại/máy tính/xem tivi hay tập trung làm việc nào đó;
-
Có cảm giác nhức mỏi mắt, đau đầu;
-
Phải dùng tay dò chữ khi đọc tài liệu bởi vì khi chỉ đọc bằng mắt dễ bị lạc vị trí cần đọc;
-
Đau mắt, mỏi mắt khi học tập, làm việc, lái xe hay tập thể thao. Sau khi nghỉ ngơi tình trạng này vẫn không thuyên giảm thì đây có thể là dấu hiệu bị cận nhẹ.
Tìm hiểu cận thị có di truyền không
Có nhiều vấn đề của thị lực là do di truyền, bao gồm một số nguy cơ mắc tật khúc xạ. Và di truyền là một yếu tố có ảnh hưởng đến việc liệu một đứa trẻ có bị cận thị hay không. Một đứa trẻ có hai cha mẹ bị cận thị có thể có nguy cơ bị cận thị cao gấp sáu lần so với một đứa trẻ không có cha hoặc mẹ bị cận thị.
Trên thực tế, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy hơn 200 gen liên quan đến cận thị và tật khúc xạ ở mắt. Một nghiên cứu năm 2018 đã phát hiện ra 161 yếu tố di truyền chưa từng biết trước đây liên quan đến tật cận thị.
Tuy nhiên, di truyền không phải là yếu tố duy nhất làm phát triển tật cận thị. Số người bị cận thị hiện nay đang tăng lên nhanh chóng. Theo thống kê có khoảng hơn 1/3 dân số thế giới bị cận thị. Con số này thậm chí còn cao hơn ở một số nước Đông Á, nơi ít nhất 80% thanh niên bị cận thị.
Nguyên nhân cận thị, Nguy cơ di truyền của cận thị
Tỷ lệ di truyền của cận thị
Nguy cơ một đứa trẻ bị cận thị khi có cha hoặc mẹ bị cận thị xấp xỉ 1,5 lần so với những trẻ không có cha mẹ bị cận thị. Nguy cơ đó tăng gấp đôi đến ba lần nếu cả cha và mẹ đều bị cận thị. Mức độ cận thị của cha mẹ cũng góp phần quan trọng vào sự phát triển và tật khúc xạ cuối cùng của trẻ.
Một số nghiên cứu gần đây đã cho thấy khả năng di truyền tật cận thị là khoảng 71%. Cha mẹ có thể dễ dàng hiểu được những yếu tố nguy cơ tương đối này, nhưng thật không may, di truyền cận thị không đơn giản như người ta mong đợi.
Các phân tích gen của ứng viên đã xác định được hơn 100 gen liên quan đến cận thị dựa trên chức năng sinh học đã biết. Ví dụ, các gen liên quan đến sự phát triển và tăng trưởng của mắt, cũng như quá trình tu sửa lớp màng cứng, đã được xác định là các gen tiềm năng của tật cận thị.
Cận thị ảnh hưởng đến thế hệ sau như thế nào?
Nguy cơ di truyền của cận thị đến thế hệ sau được xem xét trong các khả năng:
- Cận bẩm sinh
- Tỷ lệ mắc cận thị cao hơn so với những đứa trẻ khác có cùng môi trường sống và hành vi.
Theo đó, một đứa trẻ sinh ra từ những bậc cha mẹ bị cận thị sẽ có thể bị cận bẩm sinh hoặc chúng dễ bị mắc cận thị hơn so với những đứa trẻ khác.
Tuy nhiên ở khả năng thứ 2, phải xét đến môi trường sống và hành vi. Sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ mắc cận thị trong vài thập kỷ qua cho thấy có sự ảnh hưởng của các nguyên nhân môi trường và hành vi, đặc biệt khi chúng ta thấy sự gia tăng mạnh mẽ như vậy giữa các nhóm dân số cụ thể và ở một số vùng nhất định.
Yếu tố gây cận thị ở trẻ
Nghiên cứu cho thấy rằng thời gian một đứa trẻ ở ngoài trời có liên quan trực tiếp đến khả năng trẻ mắc cận thị. Mặc dù thời gian ở ngoài trời chắc chắn là một yếu tố, nhưng vẫn chưa chắc chắn khía cạnh nào của thời gian ngoài trời làm giảm nguy cơ trực tiếp — đó có thể là mức độ ánh sáng cao hơn.
Thành phần quang phổ của ánh sáng ngoài trời hoặc nhu cầu quang phổ của việc để mắt hoạt động nhiều ở ngoài trời.
Một nghiên cứu cho thấy rằng những trẻ em dành đủ thời gian ở ngoài trời, được định lượng là hơn hai giờ mỗi ngày, giảm nguy cơ mắc cận thị có di truyền ngay cả khi chúng thực hiện một lượng lớn công việc ở gần hoặc có hai cha mẹ bị cận thị.
Ngoài ra, theo nghiên cứu ở một số đối tượng có đặc thù công việc và hành vi phải đọc nhiều, dùng máy tính và xem ti vi nhiều ở phạm vi gần cũng là những nguyên nhân gây nên cận thị, không nhất thiết phải là cận thị có di truyền.
Làm thế nào để phòng ngừa cận thị nếu cả ba và mẹ đều bị cận thị?
Cận thị có di truyền không không chỉ đơn giản là một câu hỏi có thể trả lời bằng đáp án có/không.
Mặc dù cận thị có thể do yếu tố di truyền nhưng chúng ta có thể điều chỉnh tác động đến sự phát triển cũng như tốc độ tiến triển của cận thị, các mức độ cận thị thông qua việc thực hành hành vi và lối sống.
Giải thích này có thể giúp cha mẹ bị cận thị hiểu rằng môi trường đóng một vai trò trong sự phát triển của cận thị và có thể thực hiện các hành động để giúp trì hoãn sự khởi phát và tiến triển tật cận thị của con họ. Các thực hành hành vi và lối sống này có thể là:
- Cho trẻ chơi và hoạt động ở ngoài trời trong khoảng thời gian nhất định của ngày
- Đọc, viết và xem đúng khoảng cách quy định. Khoảng cách này là 20-25cm với trẻ nhỏ và 30-40cm với trẻ lớn.
- Nghỉ ngơi thị giác đúng lúc. Bạn không nên để mắt làm việc liên tục quá 45 phút. Cứ mỗi 45 phút, hãy để đôi mắt đc nghỉ ngơi bằng cách nhắm mắt lại, đưa mắt nhìn tầm xa hoặc thể dục trong khoảng 5 – 10 phút rồi hãy bắt đầu học tập, làm việc.
Kết luận
Nếu bạn là các bậc cha mẹ và lo lắng về cận thị có di truyền không, hãy cố gắng làm giảm nguy cơ mắc cận thị của thế hệ sau.
Tìm hiểu thêm 12 cách giảm cận thị 1-2 độ không cần phẫu thuật tại nhà.
